06/08/2009
Nguyệt Nga (14 - 43)
![]()
Bà là nữ tướng thời Hai Bà Trưng. Tổ nghề trồng dâu nuôi tằm ở Tiên Phong. Tương truyền bà sinh ở trang Dưỡng Mông, nay thuộc xã Tiên Phong, huyện Duy Tiên, tên là Nàng Nga. Khi cha mẹ mất, bà về ở với dì ruột (lấy chồng ở vùng sông Dâu thuộc bộ Vũ Ninh) và đã học được nghề trồng dâu nuôi tằm kéo kén và nhiều võ thuật. Vì có kẻ muốn bắt nàng nộp cho Thái thú Tô Định, nên Nàng Nga trở về trang Dưỡng Mông, dạy dân ở đây nghề trồng dâu chăn tằm, rồi chiêu mộ trai tráng dấy binh ủng hộ Hai Bà Trưng khởi nghĩa ở Mê Linh. Quân Tô Định bỏ chạy, Trưng Trắc lên làm vua, Nàng Nga được phong làm Nguyệt Nga công chúa, giúp việc cho hai bà.
Mấy năm sau, nhà Hán sai Mã Viện đem quân sang xâm lược, Hai Bà Trưng cầm cự được một thời gian rồi hi sinh trong trận đánh bên bờ sông Hát, Nguyệt Nga thoát trận ấy, chạy về đóng ở Lương Đống gần trang Dưỡng Mông, Lương Đống lập đền thờ. Riêng dân Dưỡng Mông (Tiên Phong, Duy Tiên, Hà Nam) tôn bà là “Loa tổ”- bà tổ nghề trồng dâu nuôi tằm. Tại các ngôi đền thờ Nguyệt Nga, các danh sỹ đời sau sáng tác nhiều câu đối ca tụng công lao “vì dân, vì nước” của bà.
(Theo Hà Nam)