Thời gian qua, các cơ quan làm án, trong đó có VKSND và TAND thị xã đã chủ động ứng dụng công nghệ thông tin, tích cực chuyển đổi số trong cả hoạt động quản lý, điều hành và thụ lý, giải quyết án, xây dựng “sơ đồ tư duy”, theo dõi tin báo, vụ án…Qua đó góp phần tạo chuyển biến tích cực, rõ nét, nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong hoạt động và uy tín của các cơ quan làm án trên địa bàn.
Toàn cảnh tại một phiên tòa xét xử
Bám sát sự chỉ đạo của Viện KSND tối cao và Viện KSND tỉnh, năm 2024 Viện KSND thị xã xác định khâu công tác đột phá cần quyết liệt chỉ đạo thực hiện là đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của đơn vị, trong đó ứng dụng các tiện ích của CNTT phục vụ hiệu quả nhiệm vụ chuyên môn và chỉ đạo điều hành của lãnh đạo đơn vị như sử dụng Hệ thống quản lý văn bản vào hoạt động quản lý, chỉ đạo điều hành; tổ chức phiên tòa “số hóa hồ sơ vụ án”, công bố tài liệu, chứng cứ bằng hình ảnh tại phiên tòa. Trên cơ sở hạ tầng công nghệ hiện có, cập nhật đầy đủ, kịp thời, chính xác dữ liệu vào các phần mềm quản lý của ngành, Viện KSND thị xã đã đẩy mạnh ứng dụng, áp dụng các sáng kiến, giải pháp hữu ích liên quan đến công nghệ thông tin, chuyển đổi số, tự động hóa theo dõi thời hạn giải quyết các vụ việc tin báo, vụ án nhằm đảm bảo các vụ việc, tin báo, vụ án được kiểm sát chặt chẽ về thời hạn tố tụng. Để làm tốt được nhiệm vụ này, đòi hỏi mỗi Kiểm sát viên phải tự học hỏi, trau dồi khả năng sử dụng, ứng dụng CNTT cũng như kinh nghiệm trong thực hiện nhiệm vụ chuyên môn. Kiểm sát viên Đinh Huy Hoàng chia sẻ: “Năm nay là năm triển khai rất quyết liệt việc chuyển đổi số, vì vậy cũng có khó khăn đối với KSV, do trình độ về công nghệ, nhưng chúng tôi đã thay đổi từ cái nhỏ nhất đó là về sổ sách, trước đây lưu sổ sách bằng giấy thì nay đang làm bằng điện tử, tạo cho công việc làm nhanh hơn, rút ngắn thời gian và chuyển đổi số không phải cái gì to tát mà chuyển đổi số trong đơn vị chúng tôi là ứng dụng những gì đã có tại đơn vị, phát huy tinh thần sáng tạo của cá nhân để làm chuyển đổi số”.
Hội nghị tập huấn kỹ năng kiểm sát việc khám nghiệm hiện trường và kỹ năng đề ra yêu cầu điều tra của VKSND thị xã.
Theo đồng chí Nguyễn Văn Vịnh, Viện trưởng Viện KSND thị xã cho biết; Để đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động chuyên môn. Thời gian qua, đơn vị đã phối hợp với Viện KSND huyện Phú Xuyên, thành phố Hà Nội tổ chức hội nghị tập huấn kỹ năng xây dựng số hóa hồ sơ và báo cáo án bằng sơ đồ tư duy; trao đổi kinh nghiệm, học tập cách làm hay trong việc ứng dụng sơ đồ tư duy trong báo cáo giải quyết vụ án hình sự, dân sự trên các phần mềm Powerpoint, Xmind. Đồng thời, phân công một nhóm Kiểm sát viên trẻ, nhiệt huyết nghiên cứu, thảo luận và theo dõi, hỗ trợ việc Scan số hóa hồ sơ, xây dựng, tạo lập sơ đồ tư duy và báo cáo án bằng “Sơ đồ tư duy” đối với vụ án hình sự có nhiều đối tượng, tính chất phức tạp, 100% vụ án về giao thông đường bộ. Hầu hết các Kiểm sát viên của đơn vị đều sử dụng thành thạo công nghệ, trình chiếu bằng máy chiếu thể hiện qua các dạng sơ đồ; phản ánh đầy đủ, toàn bộ quá trình tố tụng vụ án, nội dung vụ án, hệ thống chứng cứ buộc tội, gỡ tội, vật chứng và quan điểm, đề xuất của Kiểm sát viên tại phiên tòa.
Kiểm sát viên tham gia tại phiên tòa
Tính đến nay, đơn vị đã phối hợp với TAND thị xã tổ chức được 14 phiên tòa “Số hóa hồ sơ”; thực hiện công tác báo cáo án bằng hồ sơ tư duy đối với 10 vụ án, trong đó 8 vụ án hình sự, 2 vụ án dân sự. Qua đó, mang lại hiệu quả tích cực, hỗ trợ Kiểm sát viên trong việc xét hỏi, tranh luận, đấu tranh tại phiên tòa. Bên cạnh đó, đơn vị cũng thực hiện nghiêm túc và đầy đủ các biện pháp bảo đảm an ninh mạng, an toàn thông tin, bảo vệ bí mật nhà nước trên không gian mạng theo đúng quy định. Nâng cao chất lượng công tác thống kê, cung cấp số liệu chính xác để xây dựng các loại báo cáo, phục vụ tốt công tác quản lý, chỉ đạo điều hành và góp phần tích cực vào công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm.
Thẩm phán Tòa án nhân dân thị xã trong một phiên tòa xét xử
Là một trong những cơ quan làm án, TAND thị xã cũng đã và đang nỗ lực hoàn thành mục tiêu xây dựng tòa án điện tử. Để thực hiện được mục tiêu này, đơn vị đã không ngừng nâng cao các điều kiện về cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, áp dụng nhiều phần mềm ứng dụng, giúp cho các hoạt động của tòa án được thực hiện một cách chuyên nghiệp, công khai, minh bạch hơn, giúp người dân dễ dàng tiếp cận công lý. Khi sử dụng, ứng dụng hoạt động tố tụng trên môi trường mạng yêu cầu cơ quan tòa án cung cấp thông tin của quá trình thụ lý, giải quyết từng vụ án, vụ việc cụ thể, từ khâu tiếp nhận đơn khởi kiện, tài liệu, chứng cứ…đến quá trình giải quyết, kết quả xét xử, ứng dụng còn cho phép cơ quan tòa án khai thác đối chiếu thông tin của các bị cáo, đương sự và những người có liên quan từ dữ liệu quốc gia với thông tin được bị cáo, đương sự hoặc các cơ quan tố tụng cung cấp, để tránh nhầm lẫn, sai sót. Thông qua thực hiện ứng dụng phần mềm hoạt động tố tụng góp phần bảo đảm công khai, minh bạch quá trình thụ lý, giải quyết án. Đảm bảo thời gian giải quyết án theo luật định, khắc phục tình trạng để án quá hạn. Cùng với việc áp dụng phần mềm trong quản lý văn bản, điều hành, TAND thị xã đã triển khai ứng dụng trợ lý ảo hỗ trợ thẩm phán trong công tác xét xử, Thẩm phán Nguyễn Thị Tươi nói: “Nhận thức được việc quan trọng của chuyển đổi số và sử dụng công nghệ thông tin, đối với ngành tòa an nói chung, công tác xét xử và mỗi cá nhân thẩm phán nói riêng, bản thân tôi cũng như các thẩm phán khác tích cực học hỏi và trau dồi nghiệp vụ chuyên môn cũng như nân gcao trình độ công nghệ thông tin để áp dụng trong công tác xét xử đạt hiệu quả cao nhất. Chúng tôi mong muốn rằng việc quan tâm của các cấp, các ngành cũng như trong ngành Tòa án nói chung nâng cao cơ sở vật chất đáp ứng được việc ứng dụng công nghệ thông tin cũng như chuyển đổi số trong tình hình mới để cán bộ công chức có điều kiện tốt nhất hỗ trợ công việc, từ đó đưa ra những phán quyết đảm bảo công lý và công bằng”.
VKSND và TAND thị xã phối hợp tổ chức phiên tòa giả định tại trường THPT A.
Thực hiện Nghị quyết số 33, ngày 21/11/2021 của Quốc hội về tổ chức phiên tòa trực tuyến. Năm 2023, TAND thị xã đã tổ chức thành công 2 phiên tòa trực tuyến. Việc tổ chức những phiên tòa này đã giúp giảm thời gian, chi phí đi lại cho các đương sự, người có liên quan, các cơ quan tham gia tố tụng và công tác tổ chức. Đặc biệt hạn chế tối đa nguy cơ mất an toàn trong công tác dẫn giải bị cáo trong các vụ án hình sự đến tòa án, do có điểm cầu thành phần đặt tại trại giam, đồng thời hạn chế rủi ro trong công tác bảo vệ phiên tòa cho lực lượng chức năng. Chất lượng các phiên tòa ngày càng được nâng cao, công tác tranh tụng tại tòa ngày càng được tăng cường và thực chất. Ngoài tổ chức phiên tòa trực tuyến, đơn vị cũng triển khai hiệu quả ứng dụng trợ lý ảo. Theo đó, sau khi nhập thông tin về tình huống, vụ việc, vụ án, ứng dụng sẽ đưa ra phân tích, kết quả tham chiếu được căn cứ trên các quy định của pháp luật. Do vậy, việc sử dụng phầm mềm đã giúp cho thẩm phán có thêm căn cứ khoa học để tham khảo, nghiên cứu, kết án đúng người, đúng tội, không kết án oan và không bỏ lọt tội phạm. Tuy nhiên, hiện nay đơn vị vẫn gặp nhiều khó khăn trong công tác tổ chức do phải thuê đường truyền internet tốc độ cao và các thiết bị kỹ thuật. Vì vậy trong thời gian tới đơn vị có các giải pháp để khắc phục tình trạng này, đồng chí Nguyễn Tiến Đông, Chánh án TAND thị xã cho biết: “Trong thời gian tới, thực hiện sự chỉ đạo của TAND tối cao và TAND tỉnh Hà Nam, đơn vị sẽ tổ chức các phiên tòa trực tuyến, kết nối với các huyện, thị, thành phố trong tỉnh, không chỉ riêng trại giam, đồng thời kết nối với TA tỉnh, CA tỉnh, VKS tỉnh, sau đó tổ chức họp rút kinh nghiệm chung trong công tác xét xử. Đồng thời phối hợp với VKS Duy Tiên và các cơ quan khác, trường học, xã, phường kết nối tổ chức các phiên tòa giả định trực tuyến thì phạm vi công tác tuyên truyền sẽ rộng hơn và hiệu quả hơn”.
Có thể thấy, những kết quả bước đầu trong ứng dụng công nghệ thông tin, thúc đẩy chuyển đổi số trong các cơ quan làm án của thị xã Duy Tiên thời gian qua là phù hợp với xu thế chung. Từ đó nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý chỉ đạo, điều hành và công tác nghiệp vụ của từng ngành làm án góp phần phục vụ hiệu quả công tác đấu tranh phòng chống tội phạm, vi phạm pháp luật, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn./.
Ánh Tuyết (Trung tâm VH,TT&TT TX Duy Tiên)